Sağlıklı kalın

Virüs çok bulaşıcıdır (virüse yakalanmak kolaydır). Herkes enfekte olma ve diğer insanlara bulaştırma tehlikesiyle karşı karşıyadır.

• Enfekte bir kişi hapşırdığında veya öksürdüğünde, virüs içeren bir damlacık (küçük bir nem damlası) saçar.
• Damlacıklar yakın mesafede bulunan bir kişinin ağız, göz veya burnuna yapışabilir ve akciğerlerine inebilir. Virüs başlıca bu şekilde yayılır.
• Damlacıklar ayrıca giysilere veya başka yüzeylere de yapışabilir. Başka bir kişi bu yüzeylere dokunduğunda, enfekte olabilir.
• Bu virüs, soluduğumuz aerosollerde (mikroskobik parçacıklar) bulunabilir. Bir kişi, enfekte olmuş başka bir kişiden yayılan bu aerosolleri soluyabilir ve bu virüsü kapabilir.

• Ellerinizi su ve sabun kullanarak sıkça yıkayın.
• Başkalarının dokunduğu yüzeylere ve diğer şeylere dokunduktan sonra ellerinizi yıkayın.
• El yıkamaya en az 20 saniye devam edin.
• Ellerinizin üstünü ve tırnaklarınızın altını da yıkayın.
• Sabun ve su kullanamıyorsanız, el dezenfektanı kullanın.
• Birçok dilde mevcut olan el yıkama bilgisine ulaşın.

• Evinizden biri hastaysa veya COVID-19 testi pozitif çıktıysa evinizde kalın ve çocukların evde kalmasını sağlayın.
• Dışarı çıkmanız gerekiyorsa, beraber yaşamadığınız diğer insanlardan 6 adım (2 metre) uzak durarak “sosyal mesafe” kuralını uygulayın. Alışveriş yaparken ve sokakta yürürken de bunu uygulayın.
• Arkadaşlarınız ve komşularınıza sosyal ziyaretler yapmaktan kaçının. Umuma açık toplantılardan uzak durun ve haftada bir veya daha az sıklıkta alışverişe çıkın.
• Gerekli olmadıkça asla seyahat etmeyin.
• Toplu taşıma araçlarından olabildiğince uzak durun.
• Daha fazla riske sahip yaşlıları ya da hastaları ziyaret etmeyin.
• Birçok dilde mevcut olan sosyal mesafe bilgilerine ulaşın.

Virüsün vücuda en sık girdiği yerler burnunuz, ağzınız ve gözlerinizdir. Bazı basit kurallarla kendinizi koruyun:

• Evinizden dışında yüzünüze dokunmayın.
• Evinizin dışındaki nesnelere dokunduysanız, ellerinizi yıkayıncaya kadar evde yüzünüze dokunmayın.
• Hapşırırken veya öksürürken ağzınızı ve burnunuzu örtmek için elinizi kullanmayın. Bunun için bir mendil kullanın ve kullandıktan sonra çöpe atın. Eğer mendiliniz yoksa eliniz yerine dirseğinizin iç kısmına öksürün veya hapşırın.
• Maske takmak yüzünüze dokunmamanızı hatırlatacaktır.

Maske takmak virüsün yayılmasını yavaşlatabilir.
CDC insanların halka açık yerlerdeyken bir bez parçası veya maskeyle burun ve ağızlarını kapatırlarsa, virüsün yayılmasının yavaşlayabileceğini söylüyor. Çünkü virüsü taşıyan bir kişi öksürdüğünde veya hapşırdığında virüs yayılmaktadır, bu yüz maskesi ise virüs bulaşmış damlacıkların çok uzağa gitmesini engeller.

Çok farklı maske türleri mevcuttur.
Koronavirüs krizinde birçoğumuz pamuk veya diğer liflerden üretilen maskeler kullanıyoruz. Bu maskeler doktor ve hemşirelerin kendilerini korumak için ihtiyaç duyduğu tıbbi maskeler değildir.

Satın alacak maske bulmak çok kolay değil.
Eğer satın alamıyorsanız, maskenizi kendiniz yapabilirsiniz. Maske yapamıyorsanız, ağzınızı ve burnunuzu kapatan bir bez parçası kullanabilirsiniz.

Sadece maske takmak sizi COVID-19 olmaktan korumaz.
Yine de mesafenizi korumanız gerekir. Fakat maskeler, insanların enfekte olduklarını bilmedikleri dönemde virüsü yaymalarını önleyebilir. Özellikle alışveriş yerleri gibi insanlardan uzak durmanın zor olduğu yerlerde işe yarayabilir.

Hiçbir belirtisi olmayan kişiler de COVID-19 hastalığını yayabilir.
Bazı insanlarda hastalık belirtilerin ortaya çıkması iki haftaya kadar uzayabilir, hatta hiç çıkmayabilir, yine de bu insanlar virüsü yaymaya devam eder. Maske takmak, yaydığımız virüs miktarını azaltarak yayılmasını durdurabilir.

Maskenizi temiz tutun.
Maskenizi mümkünse her kullanım sonrası yıkayın.

Maskeyi kendi başına çıkaramayan birine maske takmayın.
CDC, 2 yaşın altındaki çocuklara ve gerektiğinde maskeyi kendi başına çıkaramayan kişilere maske takılmaması gerektiğini söylüyor.

• Evinize misafir davet etmeyin. Kapınıza gelen kişilerden 6 adım uzakta durun.
• Sıkça dokunduğunuz yüzeyleri daha çok temizleyin.
• Dezenfektan kullanın. Herhangi bir dezenfektanınız yoksa kendiniz de yapabilirsiniz. 4 çay kaşığı çamaşır suyunu 1 litre su ile karıştırın.
• Ev halkından birileri hastalanırsa, onları diğer herkesten uzak tutun. Dokundukları her şeyi temizleyin. Yüz maskeleri almaya çalışın veya kendiniz yapın.
• Evcil hayvanlarınızı diğer insanlardan uzak tutun.
• Acil durum irtibat listesi oluşturun. Yerel sağlık biriminizi, doktorunuzu veya sağlık merkezinizi, işinizi ve çocuklarınızın okulunu bu listeye ekleyin. Hastalanırsanız irtibat kurmanız gereken her türlü önemli topluluk destek veya arkadaşları da ekleyin.

CDC “Yaşlılar ve ciddi hastalığı olan herhangi bir yaştaki insanlar, COVID-19 kaynaklı ciddi hastalık açısından daha yüksek risk altında olabilir.” diyor

Bu ne anlama geliyor? Hastalanma riski daha yüksek olabilecek bazı gruplar:

• 65 yaş ve üstü kişiler
• Huzurevinde veya uzun süreli bakım tesisinde yaşayanlar
• Kanser, akciğer veya böbrek hastalığı, kalp rahatsızlıkları ve diyabet gibi tıbbi rahatsızlıkları olanlar
• Bağışıklık yetersizliği veya HIV tanısı olanlar
• Kilosu fazla olanlar
• Sigara içenler

Bunlardan herhangi biri sizin için geçerli mi? Eğer öyleyse daha fazla risk altında olabilirsiniz. Diğer insanlardan mümkün olduğunca uzak durun. Örneğin, bazı marketlerin daha yüksek risk altındaki insanlara özel alışveriş saatleri bulunur. Size yiyecek getiren insanlar, bunları kapının dışında bırakmalıdır.

Bu izolasyon çok zor olabilir. Hepimiz bu zor zamanda ailemizi ve dostlarımızı daha fazla görmek istiyoruz. Ancak şimdilik, telefonunuzla iletişim kurmanız daha iyi bir seçenek olacaktır.

Genelde insanlar, gördükleri veya duydukları bilgileri yardım etmek bizimle paylaşır! Panik dönemlerinde doğru olmayan bilgiler (yanlış bilgi veya efsaneler olarak da bilinir) sosyal medyada çok hızlı bir şekilde yayılabilir. Koronavirüs ile ilgili bazı yaygın efsanelerden bahseden bir video izleyin ve doğru bilgilerle nasıl güvende kalacağınızı öğrenin.

COVID-19’dan korunma ve tedaviye dair yanlış bilgilerini aktarmak tehlikelidir. İnsanlara tavsiye vermek isterseniz, yerel sağlık biriminiz veya CDC kaynaklı bilgiler kullanın.

Koronavirüs acil durumunun başlangıcında, çoğu insan korktu ve çok fazla şey satın aldı. Dükkanlarda temel malzemeler tükendi. İhtiyacımız olandan fazlasını almamak önemli olmakla birlikte, hazırlıklı olmak iyidir. Mümkünse, iki hafta dayanacak kadar ev ihtiyacı ve yiyecek bulundurun. Böylece hastalanırsanız veya mağazalar kapatılırsa, buna hazırlıklı olursunuz.

Satın almak isteyebileceğiniz bazı şeyler:

• Kuru fasulye, mercimek, makarna ve tahıllar
• Konserve meyve, sebze ve fasulye
• Ekmek (ekmeği taze tutmak için dondurabilirsiniz)
• Dondurulmuş et, balık, sebze ve meyve

Tüm bu yiyecekler uzun süre dayanabilir.

1. Pozitif kalın
Endişeli veya depresif hissetmeniz doğaldır, yine de pozitif düşünmeye çalışın. Birçok zorluğun üstesinden geldiğinizi ve gelecekteki zor zamanlarda da bunu başaracağınızı kendinize hatırlatın. Haberlerdeki ve toplumunuzdaki pozitif olayları bulun.

2. Çok fazla kötü haber okumayın veya izlemeyin
Haberleri günde yaklaşık 20 dakika ile sınırlayın. Bu sayede bunalmış veya endişe hissetmeden nasıl güvende kalacağınız konusunda güncel kalırsınız.

3. Egzersiz yapın
Bölgenizde bunu yapmak güvenliyse hızlı bir yürüyüşe çıkabilirsiniz. Belki çalışmak için bir bahçeniz var. İç mekanda egzersiz yapmak için YouTube’dan ücretsiz bir egzersiz videosu izleyin. Egzersiz vücudunuz ve zihninizdeki pozitif enerjiyi artıracaktır.

4. Uykunuzu alın
Uykuyu hayatınızın önemli bir parçası yaparsanız daha iyi hissedebilir ve sağlıklı kalabilirsiniz. Endişeli olduğumuz zaman birçoğumuz uyumakta zorlanırız. Bazıları ise daha fazla uyur. Her gece 7-8 saat uyumaya gayret edin. Uyku ruh halinizi, düşüncelerinizi ve sabrınızı geliştirir.

5. Dış dünya ile bağınızı koparmayın
Sohbet uygulaması, video, telefon veya sosyal medya aracılığıyla arkadaşlarınızla ve ailenizle konuşabilirsiniz. Onlara nasıl hissettiğinizi söyleyin ve nasıl hissettiklerini dinleyin. İlgilendiğiniz şeyler hakkında konuşun. Gelecek için planlar yapın. Zihninizi ve bedeninizi sağlıklı tutmak için gereken desteği ve kaynakları bulun!