Ki sa ki medya sosyal?
Medya sosyal yo enkli aplikasyon ak sit entènèt kote ou konekte ak moun ou konnen oswa ou pa konnen, tankou Facebook, Twitter (kounye a yo rele X), Snapchat, Instagram, TikTok, ak WhatsApp. LinkedIn se yon lòt sit rezo sosyal yo itilize pou travay ak karyè. Menm YouTube konte kòm medya sosyal paske nenpòt moun ka poste videyo ak kòmantè.
Medya sosyal yo gen anpil avantaj pou imigran yo, tankou:
- Rete an kontak ak fanmi ak zanmi ki soti nan peyi ou
- Rete konekte ak kilti ou atravè gwoup
- Aprann sou nouvo kominote w la epi jwenn resous lokal yo
- Jwenn opòtinite travay, kontni edikasyon, ak resous lang
10 fason pou pwoteje tèt ou sou rezo sosyal yo
1. Sèvi ak modpas fò ak inik
Kreye modpas solid pou chak kont, epi sèvi ak otantifikasyon de faktè pou plis sekirite. Otantifikasyon de faktè ajoute yon lòt etap lè ou konekte, tankou yon kòd voye nan telefòn ou.
2. Ajiste anviwònman vi prive epi reflechi anvan ou poste
Tcheke anviwònman konfidansyalite ou yo souvan pou kontwole ki moun ki ka wè pòs ou yo. Fè atansyon ak sa ou pataje sou rezo sosyal yo. Pa poste detay pèsonèl oswa foto ki ka mal itilize.
3. Pwoteje enfòmasyon pèsonèl ou ak done yo
Enfòmasyon pèsonèl an liy yo rele done. Evite pataje done enpòtan tankou nimewo ID ou, detay labank, modpas, oswa adrès. Fè atansyon lè w bay aplikasyon yo aksè a done ou, espesyalman sou Facebook. Regilyèman tcheke ak mete ajou anviwònman ou yo pou kontwole ki aplikasyon yo ka jwenn aksè.
Pa janm voye lajan bay nenpòt moun sof si ou sèten ki moun yo ye. Biwo gouvènman yo ak biznis reyèl yo p ap mande lajan oswa modpas ou.
4. Pran prekosyon ak demann zanmi soti nan etranje
Sèlman aksepte demann zanmi moun ou konnen. Yo ka itilize fo kont pou èskrokri pou vòlè enfòmasyon pèsonèl ou ak lajan ou. Si ou rankontre yon moun online epi ou vle rankontre yo an pèsòn, fè li nan yon plas piblik ak lòt moun alantou.
Moun ki mechan yo ka vize imigran yo sou rezo sosyal yo. Bloke nenpòt moun ki afiche menas. Pa reponn yo. Aprann plis sou sa pou w fè si yon moun ap menase w.
5. Limite pataje kote
Evite afiche kote w an tan reyèl piblikman, tankou lè w tcheke yon kote. Pataje kote w ye a an tan reyèl ka fè lòt moun konnen ki kote w ye epi li ka mete sekirite w an danje.
6. Evite klike sou lyen sispèk
Pa klike sou lyen ki soti nan sous enkoni. Yo ta ka frod oswa genyen viris ki mal aparèy ou an. Viris yo ka bay moun aksè a enfòmasyon pèsonèl ou, lajan, oswa idantite w.
Sonje byen, nenpòt òf ki sanble twò bon pou se vre anjeneral se!
7. Siveye aktivite ki pa nòmal
Tcheke kont rezo sosyal ou yo pou aktivite etranj, tankou koneksyon enkoni oswa posts etranj. Rapòte nenpòt bagay ki sispèk.
8. Kenbe pitit ou yo an sekirite
Menmsi ou pa sèvi ak rezo sosyal, li enpòtan pou aprann ase pou kenbe pitit ou yo an sekirite. Ekspè yo rekòmande pou limite itilizasyon rezo sosyal yo, gade sa pitit ou yo wè ak fè an liy, epi pale ak yo sou itilizasyon rezo sosyal yo.
Entimidasyon an liy, ki rele cyberbullying, se yon pwoblèm tou pou jèn yo. Li kapab genyen kòmantè mechan, menas, oswa bay manti sou yon moun. Jwenn èd pou fè fas ak entimidasyon.
9. Pa kwè tout sa ou wè an liy
Medya sosyal yo ka gaye fo enfòmasyon. Gen kèk kont afiche manti oswa èskrokri pou vòlè enfòmasyon pèsonèl ou oswa lajan ou.
Gen de kalite komen fo enfòmasyon:
- Move enfòmasyon: Fo enfòmasyon pataje pa erè
- Dezenfòmasyon: Fo enfòmasyon yo pataje espre, souvan pou kreye emosyon fò epi twonpe moun.
Fè atansyon ak enfòmasyon ki sanble ekstrèm oswa yon sèl kote, paske li ka eseye sanble li soti nan sit entènèt ofisyèl oswa plòg nouvèl. Toujou tcheke enfòmasyon yo ak sous ou fè konfyans tankou sit entènèt gouvènman an oswa piblikasyon nouvèl byen li te ye. Si w pa sèten ki kote enfòmasyon yo soti, pa pataje l pou evite gaye fo enfòmasyon.
10. Fè atansyon ak abuze medya sosyal
Platfòm medya sosyal yo fèt pou kenbe ou an liy. Pase twòp tan defile ka fè mal sante mantal ou ak pwodiktivite. Mete limit tan pou balanse tan ou an liy ak offline.
Objektif nou se pou ofri enfòmasyon ki fasil pou konprann e ki ajou regilyèman. Enfòmasyon sa a se pa konsèy legal.